Turinay’ı dostları, arkadaşları ve öğrencileri anlattı:“Çalışkan, hoşgörülü, mütefekkir ve iyi bir yazar”

18 Mart 2023 tarihinde TYB Mehmet Akif Divanı'nda düzenlenen “Dostlarının Tanıklığı ile Yaşayan Yazarlara Saygı” programına Turinay’ın arkadaşları, dostları, okuyucuları ve öğrencileri katıldı.

TYB Genel Sekreteri Mehmet Kurtoğlu’nun yönettiği programda konuşanlar;

-Hayatının her döneminde üretken bir insan oldu

Cumhurbaşkanlığı eski Genel Sekreteri Prof. Dr. Mustafa İsen: “Türkiye Türkiye Yazarlar Birliği kuruluşunda önemli katkıda bulunan dostlarına vefa toplantıları düzenliyor. Doğrusu daha önceki kendilerine bu manada program düzenlenen arkadaşların her birisinin ne kadar değerli isimler olduğunu buradaki dostları yakinen biliyor. Ben, D. Mehmet Doğan beyin konumunun ötesinde TYB’ne en çok katkıda bulunan isimlerden bir tanesin Necmettin Turinay olduğunu biliyorum.  Bu açıdan bu toplantı çok anlamlı ve çok önemli bir faaliyet. Buradaki faaliyetleri kendi tarihimizle de özdeşleştirerek ifade etmek durumundayız. Necmettin beyle benim aramda çok büyük yaş farkı olmamasına rağmen çok erken dönemlerde yazar olarak tanıdığım isimlerden birisidir. İlk ilgimi Hisar dergisinde yazdığı yazılarla çekmiş ve takip ettiğim isimlerden birisiydi. Bir arkadaşımız doktora için geleceğini söyledi ve Necmettin beyle ilgilenmemizi söyledi. ilk tanışmamız Erzurum’da ve bu yolla olmuştur. Necmettin bey ben Ankara’ya geldikten sonra bu kez TRT’deki görevinde aile araştırma kurumunda yönetici oldu ve onun daveti üzerine bizde aynı yerde beraber çalıştık bir süre. Necmettin bey yaptığı bu hazırlıkların biraz geç ceremesi olacak bir konumda çalışıyor. TOBB üniversitesinde bir süredir ve ben oradaki faaliyetlerini gelişmelerini net görüyorum, hem öğrencilerine yönelik bu birikimini artık kamil bir noktaya gelmiş birikimini öğrencileriyle paylaşma noktasında hem de yazıp çizdikleriyle Türk kültürüne katkıda bulunmaya devam ediyor. Necmettin bey hayatının her döneminde üretken bir insan oldu. Ben onun dostu olmaktan, birlikte yol yürümekten çok memnun olduğumu ifade etmek istiyorum ve uzun dönem daha yazmaya ve üretmeye devam etmesini diliyorum.”

- Türkçe ile tefekkür ediyor

Gazi Üniversitesi Öğretim Görevlisi Prof. Mustafa Kurt: “Aslında bir edebiyatçı ile tanışmak onun metinleri ile tanışmak demektir. Benim Turinay hocayla karşılaşmam kitaplar üzerinden oldu ;1980’li yıllarda basılmış kitabını 1995- 96 gibi okuduğumu hatırlıyorum. Hocayla da yıllar sonra aynı üniversitede aynı sınıflara ders verme bahtiyarlığına kavuştum. Necmettin hoca yazmaya devam ediyor ama benim söyleyeceklerim bu güne kadar yazmış oldukları üzerine olacak. Hoca ile zaman zaman edebiyat üzerine konuştuğumuzda daha 20’li yaşlarında yeni bir kitabı çıkmış bir yazarın bir şairin üzerine heyecanla konuştuğumuzu biliyoruz bu bakımdan hocanın yaşı bir kemali işaret etse de zihni dipdiri bir gençliği takip ediyor bu bakımdan hocanın yazdıklarını dikkatle okumaya devam ediyoruz. Hoca bizzat dil meselelerini ve edebi dili merkezi alan yazılar yazmış. Edebiyat ve gelenek ilişkisini de değerlendiren, edebi şahsiyetleri merkezi alan ciddi yazılar yazdı. Estetik olanı edebi olanı öne çıkarıyor. Hoca, Türkçe ile tefekkür ediyor aslında bütün yazdıklarını bu iki kelime ile ifade edebiliriz Hoca yazarak düşünüyor.”

-TYB’nin kuruluşunda önemli katkıları oldu

TYB kurucu ve şeref Başkanı D. Mehmet Doğan: “Ben İstanbul’da Dergah yayınlarında Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi üzerinde çalışırken, Necmettin Turinay TRT sınavlarını kazanmış; İstanbul’da bir kurs açılmış o kurs vesilesiyle bulunurken ziyaretime geldi. Necmettin hoca her zaman keşif peşindedir, yenişimler, yeni yazarlar ve yeni kitaplar. Biz de erken kitap yayınladığımız için o kitaptan ötürü tanıştık. Sohbeti çok hoşuma gitti.  Ankara’ya döndüğümüzde de yeni bir teşekkül için istişareler yapıyorduk. Bugün Türkiye Yazarlar Birliği olan kuruluşun temellerini atmaya çalışıyorduk. Bu konuda en dikkatli ve çerçeve çizme açısından başarılı olan Necmettin Turinay’dı ve TYB’nin kuruluşunda onun bir takım fikirleri  çok faydalı oldu. Elbette diğer arkadaşlarımızın da farklı yönleri vardı ama Turinay’ın fikirleri de faydalı oldu. Biz aslında Necmettin’i dışardan anlatıyoruz, yazanlar, konuşanlar hep Necmettin üzerinde konuşuyorlar ama asıl Necmettin’i anlatacak olanın Necmettin olacağını düşünüyorum. Hocanın dil, üslubu, yazıları hepimizin bildiği, takip ettiği ve taktir ettiği güzel eserlerdi, Turinay da TYB’nin genel sekreteri olarak görev yaptı. Yönetimde bulundu zamanlar çok faydalı oldu ama yönetim dışında olduğu zamanlarda da TYB ile alakasını kesmedi.”

- Kuşatıcı ve bireysel derinliğe önem verir

Yazar Mustafa Everdi: Necmettin Turinay 60 yıldır kendini tanıtıyor bu nedenle ben anlattıkları üzerinden konuşacağım ve yaşadıkları üzerinden bu nedenle de abi ya da dost değil üçüncü tekil şahıs olarak Turinay diye söz edeceğim.  Turinay benim son zamanlarda tahammül ettiğim onunda bana tahammül ettiği genç bir insan çünkü 65’de yazdığı yazılarda görüyordum ki bizim cenahda Atilla İlhan, Turgut Uyar, Kemal Tahir’den bahseden ve ilgisini, radarını Türkiye’nin her yerine yönlendirebilen bir insandır.  Yeniden mücadele birliği birçok kadro yetiştirdi fakat bunların içerisinde sanat, edebiyat kültürle ilgili olan bir tek Turinay’ı görüyoruz. Necmettin Turinay bunlardan daha fazla birisidir, neden çünkü bu son zamanlarda şiirler okuyoruz ve bu şiirlerde özne yok öznesiz şiirler. Necmettin Turinay hangi konu üzerine eğilmişse orada kendisi bunu benimser ortaya koyar tabiri caizse tekeffül eder bu tekeffül onda görmek istediğini derinlemesine açıklamaya çalışan bir dikkattir. İnceleme ve araştırmaları çok önemlidir. Hakkında inceleme yazdığı insanlar o yazıları okuyabilselerdi ben neymişim derlerdi. Ben Turinay’ın yazılarını okuyunca acaba hangi eserden bahsediyor diyorum çünkü Turinay’ın edebi yeteneği ondaki defineyi bulmak çıkarmak ve bunu takdim etmek bu çok önemli bir çabadır ve bu aynı zamanda oradaki yeteneği de görmek bunu gelenek üzerine divan edebiyatı üzerine yazdığı yazılar da görüyoruz. Kuşatıcı ve bireysel derinliğe önem veren yanını da görüyoruz eserlerinde. Bir yazarın  bir şairin iç macerasının ve bunun getirdiği değişimi de gösterme kudretine sahip.

-“Bir insanı tanımak gerçekten büyük bir şeydir” der

Bakü Yunus Emre Enstitüsü Müdürü Selçuk Karakılıç : “Necmettin abiye göre sanatçı bir esri yazarken başkalarının söylediklerinin peşine takılmayacak sadece kendi sezgileriyle hareket eder. Yazdığı eserlerde başkalarına atıfta bulunmadan başkalarının söylediklerini tekrarlamadan sadece kendine güvenerek olduğu gibi aktarmaya yöneliktir. Bütün eleştiri yazılarına bakın bütünü kavrayan , eserinde bir yazış tarzıyla karşı karşıyasınız. İşte bu yetenek İbrahim Çavuş’un ona bir bıraktığı mirastan ötürüdür. Kendisinin farkında olmayan insanı keşfetmek üzerine takdir edersiniz ki insanı tanımanın ne kadar güç biri olduğu ortadadır ama Necmettin abi “bir insanı tanımak gerçekten büyük bir şeydir” der ve bunu yapan nadir insanlardan biridir. Turinay’a göre kendi dışında olanı yani sanatçıları eserleri tanımak keşfetmek her zaman daha cazip gelmiştir. Asıl dikkat çekici olan şu kendi hikayesini yazmak yerine kendi dışındaki bir dünyayı keşfetmek istemesidir. Birine anlaşılır hissi vermek bir insanın yapabileceği en büyük iyiliktir ve kendi içinde çürümesinin önüne geçmek ancak böyle geçirebilirdi Turinay’ın asıl güzelliği kendini değil fikirlerinin konuşulması, başkalarını keşfetmek, onların kendi güvenliklerinin farkında olmasını sağlamak sanatçının hayatını değil sanatını konuşmak ve onun üzerinde konuşmayı sağlamaktır.”

-Önce kendim için yazıyorum

Yazar, TYB’nin eski Genel Başkanı Dr. Necmettin Turinay: “Öncelikle burada bulunan tüm arkadaşlarıma, dostlarıma ve öğrencilerime hoş geldiniz diyorum, teşekkür ediyorum. Yazı önemli, yazmak önemlidir. Çünkü yazı insanın kendisidir. Ne yaparsak yapalım, onun hakkı verilmeli demek istiyorum. Kendimizi verdiğimiz iş ne ise, o önce bizim içimize sinmeli. Kişinin kendisini icadı, var etmesi veya üretmesi gibi bir şey. Dolayısıyla yazı rutinin bir tekrarına değil, her an yeni bir yaratmaya dayanır. Ben yazıyorum, asla başkası için yazmıyorum, kendim için yazıyorum. Bunu yaparken de kesinlikle okuyucuları bir şeylere inandırmak, yönlendirmek gibi bir çabam ve arayım yoktur. Ancak bir şeyi güzel söylemek, güzel yazmak, yaptığım işin benim hoşuma gitmesi özendiğim konudur.”

- D. Mehmet Doğan ve Necmettin Turinay günümüzün iki önemli mütefekkiridir

TYB Genel Başkanı Prof. Dr. Musa Kazım Arıcan: “Türkiye Yazarlar Birliği kuruluşunun 45. Yılını kutluyor. Kutlamalar kapsamında çok sayıda faaliyet planladık. O faaliyetlerden biri de vefa programlarıdır. Önce vefat eden üyelerimizi andık, daha sonra yazar, düşünür ve TYB üyemiz merhum yaşar Kaplan’in ailesinin de katıldığı bir anma programı düzenledik. Bugün de burada TYB nin kuruluşunda görev almış, genel başkanlık yapmış Dr. Necmettin Turinay  ağabey için “Dostlarının Tanıklığı ile Yaşayan Yazarlara Saygı” programı vesilesiyle bir aradayız. Necmettin ağabeyin 2000 yılında yazdığı bir yazı var; Suriye ve Ortadoğudaki gelişmelerle ilgili. Adeta yıllar öncesinden bu günleri anlatmış. Az önce kendisi de ifade etti, düşünce olmadan, fikir olmadan yazı olmuyor. Ben de her zaman yazarlığın bir düşünce zemini, bir felsefesinin olması gerektiğini düşünüyorum ve söylüyorum. Bu anlamda D. Mehmet Doğan ağabeyimiz ve Necmettin Turinay hocamızda bunu görüyorum. Her ikisi de günümüzün iki önemli mütefekkiridir.”

Prof. Dr. Tuba Işınsu İsen Durmuş, Dr. Murat Yılmaz, Nuri Şahin, Avukat Hayrullah Başer, Nuray Alper de yaptıkları konuşmalarda Turinay’la olan dostluklarını, çalışma ortamlarını, iş arkadaşlıklarını ve yaşadıkları anekdotları anlattılar. 

Programın sonunda TYB kurucu şeref Başkanı D. Mehmet Doğan ve TYB Genel Başkanı Prof. Dr. Musa Kazım Arıcan günün anısında Necmettin Turinay’a “Berat” takdim ettiler.