***********
Filozof kimdir? Kime filozof denir? Filozofça hayat ne demektir?
Filozof, içinde bulunduğu çağın ve toplumun sorunlarını teşhis ile tespit edip bu sorunlara makul ve uygulanabilir çözüm bulma çabasında olan kişidir. Hakikat yolcusudur, hikmet sevgisiyle doludur, gerçeğin peşindedir, bilgedir. Hakimdir, hekimdir, hâkimdir. Hikmet ehli, ruhların ve gönüllerin hekimi, insanlar ve olaylar arasında adil ve merhametli hakemdir. Muhabbetullah ve Marifettullah sahibidir. Filozof, felsefi bakış açısına sahip olan kişidir; olay ve olguları felsefi bakış açısıyla irdeleyen ve değerlendiren kimsedir.
Felsefi bakış; rasyonel, tutarlı, objektif ve şümullüdür. Açık zihinle ve müsamahakâr bir düşünmektir; tutucu, mutaassıp ve ön yargılı değildir. Filozofça bakış ile yaklaşım her konu, olay ve olguyu hür bir ruh ve zihinle, herhangi bir kayıtlama olmaksızın, rasyonel, tutarlı, objektif ve şümullü olarak ele alır. Aklın ışığı ve kılavuzluğunda olan bir yaklaşımdır. Makul fikirler ortaya konulurken irrasyonel, akıldışı, akıl ötesi tespit ve tahliller görülmez. Değerlendirmeler tutarlıdır, hiçbir tutarsızlık ve çelişki görülmez. Konuların ele alınışında hiçbir subjektif, indi, keyfi analiz ve tutum sergilenmez. Eskilerin tabiriyle “efradını cami, ağyarı mani” bir şekilde ele alınır; konuya dair hiçbir husus kapsam dışı bırakılmaz, farklı bakış açıları ile aykırı yaklaşımlar da uygun bir şekilde ifade edilir.
Filozofça yaşayış, filozofça bakışı hayata ve eyleme geçiren hayattır. Erdem ve faziletleri fikir olarak savunurken tüm olayları bu zaviyeden değerlendirir ve bunları tatbik edebilen bir hayattır. Filozof; yiğitlik, cesaret, cömertlik, iffet (mutedil, orta yolda olma, ölçülülük) ve dostluk gibi düşünce ve karakter erdemlerini hiçbir taviz vermeksizin hayatında yaşayabilmedir. Filozofça hayata ilişkin tarihte birçok isim vardır. Her şeyden önce tüm nebilerin, elçilerin ve peygamberlerin bakışları ile hayatı filozofça ve de hâkimane bir hayat idi. Ancak daha özelde “filozofça yaşama” tabiri, Müslüman tabip filozoflardan Zekeriya Ebu Bekr Muhammed b. Zekeriyya er-Razî (865-925) tarafından, es-Sîretu'l-felsefîye adlı eserinde Socrates (Sokrat) için kullanılır. Filozofça yaşamaya uygun isimler oldukça çoktur: Bruno, Spinoza, Kant, Farabi, İbn Sina, Gazali, İbn Rüşt, Mevlânâ, Yunus Emre, Mehmed Âkif, Nurettin Topçu, Kemal Tahir, Cemil Meriç, Tarık Buğra, Sezai Karakoç, Teoman Şaban Duralı, Necati Öner vb.
D. Mehmet Doğan da tam anlamıyla filozofça hayata sahip bir mütefekkir, muharrir, müverrih, münevverdi. Filozofça bir hayat sürdü. İnsani tüm erdem ve faziletleri taşımaktaydı. Mütevazı, müsamahakâr ve mütehammildi; bunun şahitleriyiz. Mütefekkir ve münevverliğin tüm şartlarına haizdi. Yeri geldiğinde istişare edilen aziz bir ağabey; yeri geldiğinde dertleşilen, herkesin mahremiyetini koruyan vefalı bir dost; yeri geldiğinde çalışma konularında başvurulan, yol gösterici bir üstat idi. O, hem felsefi bakış açısına sahip hem de bu bakış açısıyla yaşayan erdem ve fazilet sahibi bir kimseydi. Araştırmadan, incelemeden bir konuda düşünce serdetmez, bilmediği hususlarda ise fikir beyan etmezdi. Çok çalışır, çok okur, çok araştırırdı. Sorgulayıcıydı, eleştirel bakardı, eleştiriye açıktı, özgür düşünceliydi. Her konuyu kanıt ve gerekçeler sunmak kaydıyla tartışır, aklın ışığıyla ve kılavuzluğuyla hareket eder; sezgi ve vicdanla düşünür; kalp ve gönülle tartar; adalet ve merhametle yazardı. Filozofça bir hayat, fikirler ile fiillerin uyumlu olduğu bir hayattır. D. Mehmet Doğan’ın hayatı tanımlanmak istense tam anlamıyla böyleydi. Hakikatin peşindeydi. Hikmet ehliydi. Bilgeydi. Üstadımız Doğan, düşünceleri ile eylemleri tam anlamıyla uyumlu bir aksiyon ve hareket insanıydı. Teorik ile pratik, onun hayatında kusursuz bir şekilde insicam içindeydi.
Millet mistiğiydi. İnsanlığın ve milletinin sorunlarıyla hemdert idi. Derdi ile davası tüm insanlığın, hassaten kültür ve gönül coğrafyalarının, hususen kendi milletinin adalet, merhamet üzere huzur ve sükûn içinde yaşamasıydı. Yeryüzünü mamur etme sorumluğu taşıyan bir iradenin davasını güdüyordu. Bu uğurda isyan ahlâkıyla hareket ediyor; kültür, fikir, sanat hayatındaki yozlaşmalara, haksızlıklara feryat figan ediyordu. Dil ile insani, ahlâkî ve dinî değerlerin muhafızıydı. Ahlâkî erdem ve faziletleri kendi nefsinde kemale ulaştırmış Ankaralı bir ahiydi. Ahiliğin tüm hususiyetlerini taşımaktaydı. Meslek ehli bir muharrir, zanaat sahibi bir mütefekkirdi. Kalem sahibi bir ahi beyi, yazarlar yetiştiren bir ahi şeyhi ve yazarlar mesleğine başkanlık eden bir ahi sultanıydı.
Üstadımız Doğan, filozofik bakış açısıyla ve filozofça yaşayarak tüm insanlığın sosyal, beşeri, siyasi ve kültürel sorunlarını teşhis ve tespit ederek bunlara yaşanabilir, uygulanabilir çözümler teklif ve takdim eden bir mütefekkirdi. Üstadımız D. Mehmet Doğan, kendisiyle yol arkadaşlığımızda yeri geldiğinde en kesif konulara bilgece yaklaşan bir âlim; hikmetli dokunuşlar yapan bir hâkim, erdemle irdeleyen bir arif; faziletle karakter ortaya koyan bir halim insandı. Kısaca o; ilim, irfan, hikmet ve irfan sahibi, filozofça hayat süren kâmil bir mütefekkirdi.
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.