TYB BAŞKANI ARICAN: TÜM DÜNYA ŞEHİRLERİ ALTÜST OLUYOR

İki gün sürecek programın açılışında konuşan Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi Rektörü Türkiye Yazarlar Birliği Genel Başkanı Prof. Dr. Musa Kazım Arıcan yaptığı konuşmada: “Türkiye Yazarlar Birliği olarak, şehirlerimizin tarihini, kültürünü, kimliğini ve hafızasını korumak ve bu alandaki bilgi birikimini zenginleştirmek amacıyla uzun yıllardır şehir tarihi yazarları kongreleri düzenlemekteyiz. Şehirlerimizin köklü geçmişlerini ve kültürel miraslarını bilimsel bir perspektifle ele aldığımız bu kongre serisi, tarih, edebiyat, sosyoloji, mimarlık ve diğer ilgili disiplinlerden akademisyenleri ve araştırmacıları bir araya getiren çok önemli bir platform olmuştur. Bugün, bu serinin 7. buluşmasını gerçekleştirmek üzere Çorum'da bir aradayız” dedi.

Konuşmasında TYB kurucu ve şeref başkanı merhum D. Mehmet Doğan’ı da anan Arıcan, “Şehir, şehirlerin tarihi ve kültür dünyamıza büyük ilgi gösteren, “Tarihsiz şehirler, talihsiz şehirlerdir" diyen D. Mehmet Doğan ağabeyimiz; Tarih kitaplardan okunur elbette.. Fakat tarihe şahitlik eden yapılardan hissederek okumak da önemsenmelidir.  İnsanlığın tarihini şehirler yazdı, şehirlerde yazıldı. Tarihi yapıları ayağa kaldırılırken, tarihin taşlara sinmişliğini ve tarihi kimliğini yok etmeden, maddi onarımın yanı sıra manevi olarak da onarılması gerektiğini, ayağa kaldırılan mimari yapıların önemine vurgu yapardı.” diye konuştu.

Hattuşa Antik Kenti'nin bazı şehir tarihçilerine göre "İlk evrensel şehir" olduğunu belirten Arıcan, "Bu anlamda milletlerarası şehir tarihinin burada icra ediliyor olması, tarihin en kadim topraklarında yeniden şehri konuşmak için buradayız." dedi.

Dünyada şehirlerin değiştiğine dikkati çeken Arıcan, "Şehirlerimiz korkunç bir değişim ve dönüşüm geçiriyor. Bu, aslında küresel bir algı, küresel bir rüzgar. Tüm dünya şehirleri altüst oluyor. O kadim şehir kültürü artık kayboluyor. Onun için bugünkü oturumumuz, 'Kadim şehirlerden modern şehirlere' başlığını taşıyor." diye konuştu.

Türkiye'de kentsel dönüşüm yaklaşımının yeniden masaya yatırılması gerektiğini vurgulayan Arıcan, şöyle devam etti:"Adı bile sorunlu, problemli. Kent değil, şehir başka bir şey. Şehirler ruhu, kimliği olan yapılar. Bizi kucaklayan, sarmalayan, yaşatan, bize ruh veren, kimlik veren yerler. Dönüşüm de olmamalı. Tarihi yapıları yıkıp yerine rant üzerine daha çok gelir getiren mekanlar inşa ettik. O mekanların evlatları dedelerinin, atalarının, cetlerinin emanetine hıyanet ederek bunu yaptı. Bu sorumluluğu hiç kimse sadece ucuz şekilde siyasetçiye, yerel yöneticiye vermemeli. Bir zihniyet olarak tüm insanlık aslında pozitivizmin, kapitalizmin tesiriyle buna düçar olduk."

Hitit Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ali Osman Öztürk konuşmasına  TYB’nin kurucu ve şeref Başkanı D. Mehmet Doğan’ın günümüzün en önemli mütefekkiri olduğunu ifade ederek konuşmasına başladı.

TYB’nin 46 yıldır ülkemizin kültürüne, sanatına ve edebiyatına katkı sağladığını belirten Öztürk, kongrede, "Modern olmak şehir olmaktan vazgeçmek midir?", "Modern olmak ruhumuzu kaybetmek midir?", "Modern ama ruhu olan medeni şehirlerimize yeniden kavuşmak mümkün müdür?" sorularına yanıt arayacaklarını, geçmişi konuşurken geleceğe ışık tutmak istediklerini anlattı.

Çorum Belediye Başkanı Halil İbrahim Aşgın da yaptığı konuşmada Vatandaşların şehir hayatını kolaylaştırmak amacıyla sosyal, kültürel faaliyetler dahil önemli çalışmalar yaptıklarını ifade etti.

“Belediye Başkanlığımızın 2. döneminde şehrimizi bir marka haline getirebilmek adına çalışmalarımıza aralıksız devam ediyoruz. Altyapıda ve üstyapıda birçok projeyi hayata geçirdik.” diye konuşan Başkan Aşgın, tarihi Şehir Meydanı projesiyle Çorum’a yeni bir silüet kazandırdıklarını,

şehrin merkezindeki tarihi Ulu Cami yanında bulunan bankaların yıkılmasıyla başlayan süreci tamamlayarak Çorum’a yakışır bir meydanı kısa sürede açtıklarını ifade etti.

Açılış konuşmalarından sonra kongrenin ilk dersini Ankara Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Celal Türer verdi.

Türer, “Açıktır ki şehir ehemmiyet ve ilişkiselliği içinde barındıran, yaşamın bütünlüğünü net bir şekilde görebildiğimiz bir varoluş tarzı olarak tezahür eder. Bu açıdan dünyevi deneyimleri içerdiği kadar, aşkın olanın ya da kutsalın dünyevi hikayesinin yankılandığı metafiziksel boyutu da ihtiva eder. Gerçekten şehirlerin kuruluşu en temelde insanların ortak ihtiyaçlarına –savunma, beslenme, ticaret vb.- ve söz konusu ihtiyaçlar etrafında oluşan dayanışma durumuna bağlanır.” diye konuştu.

“Şehir ve Din, Şehir ve Felsefe, Şehir ve Sanat, Şehir ve Bilim” başlıklarında önemli açıklamalarda bulunan Türer, “Şehri yeniden inşa ederken ya da şehrin sorunlarına çözüm ararken meseleleri üst dilin uyumlu bütünü içinde anlamak, şehrin özünü teşkil eden diyalog ve diyalektiği metafiziksel bir gerçeklik şemasından hareketle üretilmek gerekir. Kavranacak üst dilin ortak varoluşu şehre çağırması, bu çağrıyı estetik bir bilinçle mekân ve zamana yansıtması ve böylelikle şehrin kendine mahsusu gerçekliğini gelecek tasavvuruyla birleştirmesi şehir bilincinin felsefi boyutlarını açığa çıkaracaktır. Tam bu noktada üst dillerin koordinasyon ekseninin estetik bilinç üzerinden ilerlemesi daha faydalı ve daha anlamlı gelmektedir.” dedi.

İçişleri Bakanlığı Sivil Toplumla İlişkiler Genel Müdürlüğü’nün destekleriyle; Türkiye Yazarlar Birliği, Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi, Hitit Üniversitesi Mensupları ve Mezunları Dayanışma Derneği  ve Hitit Üniversitesi iş birliği ile yapılan kongre öğleden sonra oturumlarla devam etti.

Kongrenin ilk günü; tarih, sosyoloji, edebiyat ve kültürel araştırmalar alanında çalışan akademisyen ve yazarların yanı sıra, şehir tarihi konusunda çalışmalar yürüten araştırmacılar bildiriler sundular.

Haber: Mahmut Erdemir * Fotoğraf: Mustafa Ekici