ŞİİR İNCELEMESİNE DAİR

Şiir incelemesi ya da şiir kitabı incelemesi salt bir mesele edinildiğinde ister istemez eleştiri türüne giriyorsunuz. Aslında yapılan çalışma denemedir. Şiirle ilgili her kim ne zaman birkaç cümle kurmaya kalksa kendini bir şekilde eleştiri sınırlarını ihlal ederken bulur. Bu durum şiirle eleştiri arasındaki geçirgenlikten kaynaklanır. Eleştiriye bakıldığında, en temelde yansıtma kuralı olduğu görülür. Diğer eleştiri anlayışları (tarihsel, sosyolojik, marksist vb.) buradan çıkmadır. Esas olan şiir ya da diğer metinlerdir, eleştiri ise bir sanat olayının nedenleri üzerine yoğunlaşır. Bu öncül, söz edilen eleştiri geleneğinin, eserin anlamını eserin dışında araması gerçeğini dile getirmek içindir.

Bir şiir temel alındığında o eserin kendisidir mesele. Bu bağlamda misal o şiirin ne söylediğiyle ilgilenmek gerekir. Çünkü esas olan metindir. Bu durum yansıtmadır. Oysa o şiirin dışı da önemlidir. Bu noktada ilk cümle şairle ilgili kurulmalıdır elbette. Sonraki cümle şairin hayatı, yetiştiği kültürel çevre vb olabilir. Yansıtmadan uçlanan tarihsel, sosyolojik, marksist vb eleştiri ekollerinin, eser yerine eserin dışını esas aldığını görüyoruz. Burada daha çok ilgili eseri, toplumsal bağlam içinde ele alarak anlamlandırma yoluna gittikleri söylenebilir. Bu paragrafın giriş cümlesini tekrar gündem edelim o halde: Bir şiir temel alındığında o eserin kendisidir mesele. Bu eserle ilgili diğer şeylerin tamamı ikincildir. Elbette eleştiri kuramlarının tamamı dikkate alınarak bütünleşik bir değerlendirme yapmak iyi olur. O halde eleştiri ekollerinin ortak ya da ortalama anlayışına kısaca değinelim: eserin önce bizatihi kendisini temel almakla birlikte, yazıldığı dönemin gerçekliklerini, bu gerçekliklerin şaire tazyikini ve etkisini, eserin yazılmasına dair bir açıklamanın olmasını sıralayabiliriz.

Devamı: https://www.kitaphaber.com.tr/siir-incelemesine-dair-k6724.html