"İSMİ OLMAYANIN VARLIĞI DA YOKTUR!"

6 Aralık 2024 Cuma akşamı Yazarlar Birliği Erzincan Şubesinin konuğu Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ali Kandemir’di.

Türkiye Yazarlar Birliği Erzincan Şubesi’nde düzenlenen söyleşide, Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Ali Kandemir, bitkilerimizin eşsiz Türkçe adlarına dikkat çekti. Kandemir, Dünyada yaklaşık 452 bitki ailesine ait 308 bin civarında bitki türü tespit edildiğini ve bu türlerin her birinin eşsiz bir Latince bilimsel adının olduğunu belirterek bu adların uluslararası bilim dünyası için gerekli olduğunu ancak bilimsel Latince isimlerin halkla iletişim kurmak için yeterli olmadığını, ihtiyacı karşılamadığını belirtti. 

Ülkemizin zengin bitki çeşitliliğine sahip olduğunu ve halkımızın da yüzyıllar boyunca bitkilere kendi isimlerini verdiğini ifade eden Kandemir, bu isimlerin yöresel farklılıklar gösterdiğini ve bazen aynı bitkinin farklı yörelerde farklı isimlerle anıldığını söyledi. Halk arasında kullanılan bu isimlerin bilimsel çalışmalarda yetersiz kaldığını ve her yeni keşfedilen bitki türünün de Türkçe bir ada sahip olması gerektiğini vurguladı.

Ülkemizin bitkiler açısından çok zengin olduğunun altını çizen Kandemir, halkımızın bitkileri adlandırma konusunda önemli bir kültüre sahip olduğunu fakat halk tarafından bitkilerimizin neredeyse yarısının adlandırılabilmiş olduğunu anlattı. Halk tarafından verilen adlar incelendiğinde de aynı bitkinin farklı yörelerde farklı adlarla anıldığını ya da aynı ismin farklı bitkilere verilebildiğini veya bir yörede insanlar tarafından gıda amaçlı kullanılan bir bitkiye verilen bir ismin, başka bir yörede zehirli bir bitkinin adı olabildiğini belirten Kandemir, ülkemizde her 10 günde bir bilim dünyasına tanıtılan yeni bitki türlerinin de yerel dilde adlandırılmadığını söyledi. 

"Bir şeye adı kim veriyorsa, o şeye adı veren hükmeder" Alman atasözünü hatırlatan Kandemir, bitkilerin Türkçe isimlendirilmesinin önemini şu şekilde açıkladı: "Bir bitkinin adı yoksa veya yanlış adlandırılmışsa, o bitki hakkında doğru bilgiye ulaşmak zorlaşır. Bu nedenle, her bitkinin kendi eşsiz Türkçe bilimsel adına sahip olması gerekmektedir."

Resimli Türkiye Florası Projesi

Prof. Dr. Ali Kandemir ve ekibi, bu amaçla "Türkçe Bilimsel Bitki Adları Sistemi"ni geliştirdi. Bu sistem sayesinde, ülkemizdeki tüm bitkilerin hem Latince hem de Türkçe bilimsel adlara sahip olması hedefleniyor. Bitkilere eşsiz ad vermede önceliğin halk tarafından verilen adlar olmak üzere bitkilerimize eşsiz adlar verilmesine esas olan sistemin detayları konusunda bilgi veren Profesör Kandemir, sistemin işleyişini sağlamak adına, Türk bitki biliminin duayenlerinden olan Prof. Dr. Adil Güner’in cesaretlendirmesi, bitki bilimci Prof. Dr. Yusuf Menemen, Prof. Dr. Zeki Aytaç ve kendisinin de dahil olduğu bir ekip tarafından ad verme esaslarına ve önerilerine ilişkin yönergelerin hazırlandığını, eşsiz adların verilmesinde Türkçe Bilimsel Bitki Adları Ekibinin de önemli katkılarının olduğunu anlattı.

Cumhurbaşkanlığı himayesinde yürütülen "Resimli Türkiye Florası" projesi kapsamında, ülkemizdeki tüm bitkilerin Türkçe bilimsel adları belirleniyor. Bu proje sayesinde, halkımızın bitkiler hakkında daha doğru bilgiye ulaşması ve bitki çeşitliliğine olan duyarlılığın artması amaçlanıyor. 

Yaklaşık 55 cilt olacak şekilde yazımına devam edilen ve tüm imkân ve maliyetleri Ali Nihat Gökyiğit Vakfı tarafından desteklenen Resimli Türkiye Florası adlı eserde yer alan tüm bitkilerin Latinceleri ile birlikte eşsiz Türkçe Bilimsel adlarının da yer aldığını anlatan Kandemir, bu adların toplum tarafından büyük oranda benimsendiğini, oluşturulan adlandırma sisteminin dünyada başka ülkelere de içinde yol gösterici nitelikte olduğunu vurguladı.

Kaynak: https://www.dogugazetesi.com/ismi-olmayanin-varligi-da-yoktur