ENSAR VE MUHACİR OLMA İMTİHANI

Evini, tarlasını, iş yerini kısa bir zaman diliminde bırakıp, kurulu düzenden yepyeni bir hayata başlamak, dil-örf-iklim-geçim gibi sorunlarla boğuşmak konusunda empati yapıldığında Hicret’in zorluğu rahatça hissedilecektir.

Kayseri’de nasıl çıktığı konusunda hala net bir bilgiye sahip olamadığımız ve binlerce muhacir kardeşimizin günlerce evlerinden çıkamadan can korkusu ile bekleyişi, önceden belirlenen ev ve işyerlerinin kundaklanması Ensar ve muhacir birlikteliğinin tekrar sorgulanması zaruretini doğurmuştur. Maalesef, yüksek bürokratik katmanlar, seçilmiş başkan ve vekiller ’de tanımlama zorluğu çekilen bir duyarsızlık ve ilgisizlik gözlemlenmiştir. 

Sorumluluğu sadece bir kesime atmaksızın başta mahalle sakinleri olmak üzere tüm ırkçılık karşıtı duyarlı insanlar derin bir sessizliğe bürünmüştür. Birkaç gün önce benzer olaylar İngiltere de cereyan ettiğine; Irkçılığa hayır diyerek dev gösteri yapan ve göçmenleri koruyan insani refleks ne yazık ki şehrimizde tecelli etmemiştir.

Tarih tekerrür den ibarettir sözünü hafife almamak gerekir. Cumhuriyetin ilk yıllarında özellikle şapka devriminden sonra , kitleler halinde Suriye ve komşu ülkelere göç eden Anadolu Müslümanlarına kucak açan Suriye’li kardeşlerimiz olduğu gerçeğini Yıllar önce Ersin Kalkan tarafından yapılan ve Hürriyet Pazar ekinde yayınlanan bir röportajı önemine binaen aynen aktarıyorum: 

  “…  Yaz sonunda Medeniyetler buluşmasını izlemek üzere Antakya’ya gitmiştim. Otelde orta yaşlı Suriyeli birinin çok güzel Türkçe konuşması dikkatimi çekti. Tanışınca, biz aslen Kastamonuluyuz dedi Salih Ünlütürk ve anlatmaya başladı  : 1925 Ağustos ayında Kastamonu gezisine çıkan Atatürk , şapka devrimini ilan edince bir kısım vatandaş şapka giymemek için mallarını mülklerini bırakarak ülkeden ayrılıp önce Hatay’a daha sonra da Suriye’nin sınır köylerine, bir kısmı da Şam’a yerleşmiş... Kendi kurdukları ve dağ yamacında olduğu için “Dağ Mahallesi”  adı verilen yerde , Balıkesir, Kastamonu, Bursa, Konya, Samsun gibi vilayetlerden devrimler nedeniyle ( HİCRET ) göç edenlerden oluşmuş ve şimdiki nüfusları 10 bini geçmiş durumda... Bir bölümü ise nüfusu 40 bine ulaşan Harim isimli bir ilçede oturmaktalar. Bunlardan 89 yaşındaki Selahattin efendi şöyle diyor : “ 9 yaşımda ailemle Balıkesir’deki köylerimizi terk ederek yola çıktık...Nedeni sorulduğunda şapka devriminden dolayı demiyor, sadece ( o günkü ) hükümetle uyuşamadık diyor...” Şam’da dağ mahallesini ziyaret ettiğimizde  ise, bizi 45 yaşındaki Velid Mamo karşılıyor ve ailesinin neden Suriye’ye geldiğini sorduğumuzda tereddütsüz “şapkadan” diyor...Velid beyin babası Mustafa bey buraya göçtüğünde beş yaşındaymış. Yolculuğa dair  pek bir şey hatırlamıyor ama babasının padişahı çok sevdiğinden emin... Saltanatın kaldırılmasıyla İslam sancağının sahipsiz kaldığına bir de Ezanın Türkçe okunmasına hayıflanmış... Topraklarını mallarını bırakıp, bir sabah ansızın yola çıkmışlar ve bir daha arkalarına bakmamışlar... “

1926-34 yılları arasında İslami hükümler kaldırıldı endişesi ile binlerce Anadolu insanı ülkelerini terk ederek civar ülkelere hicret etmişlerdir. Ali Özek Hoca hatıratında; Kahire-Beyrut ve Şam sokaklarında rahatlıkla Türkçe konuşulduğunu tarafların birbirlerini anlayışla karşıladığını belirtmektedir. 

O dönem zorunlu misafirlik şimdi ev sahipliğine dönüşmüş oldu… Misafirlerimize hoyratça davranmak imani problem doğurabilecek boyuttadır ve Müslümana yakışmaz. Bir Hadis-i Şerifte “KİBİR küfürdür” buyurulmaktadır. Kibir nedir diye sorulduğunda verilen cevap muhteşemdir.

“İNSANI KÜÇÜMSEMEK” 

 Kim olursa olsun mazlumla olmak imandandır. 

         10-08-2024

           Mehmet Hüsrevoğlu

        TYB Kayseri Şube Başkanı