BİR DEVRİMCİNİN ARDINDAN

Mehmet Doğan vefat etti. Ardında ses getiren çalışmalar, amel defterini kapattırmayacak eserler, mücadele dolu bir ömür bıraktı ve gitti. Dostları, yakınları, onu tanıyanlar da vefa eseri birçok yazı kaleme aldı.

Bu yazılardan biri de A. Ali Ural’a ait. Yazıda merhumun isminin başındaki “D” harfiyle ilgili dikkat çekici bilgiler veriyor:

“D. Mehmet Doğan’ın isminin başındaki “D”nin Nurettin Topçu’nun hediyesi olduğunu öğrendiğimde sevgiyle gülümsemiştim. Onu diğer Mehmet Doğan’lardan ayırmak için armağan ettiği bu harfin Topçu’nun lügatinde “Devrimci” anlamı taşıması ise Nurettin Topçu’ya olan muhabbetime yeni bir tuğla eklemişti. Bu, Nurettin Topçu’nun Mehmet Doğan’dan beklentisini de ortaya koyuyor olmalıydı.

Mehmet Doğan’ın hayatına baktığımızda gerçekten bir kültür devrimcisiyle karşılaşıyoruz; inandığını ifade etmekten korkmayan, davasının ete kemiğe bürünmesi için ömrünü vakfeden cesur bir kültür devrimcisiyle. Fakat o “D” aynı zamanda “Dost”un, “Dava”nın, “Diriliş”in, “Dayanışma”nın, “Damar”ın, “Dem”in, “Deniz”in, “Derin”in, “Derviş”in ve “Diğerkâm”ın “D”sidir.”[1]

Bu bilgi hem ilgimi çekti hem de hoşuma gitti. Devrimci günleri, devrimcileri özlemişiz. Bir kültür devriminden bahsediyoruz elbette. Bir karşı devrim. Yapılanlara, dayatılanlara teslim olmama, direnme, kendi gündemine sahip çıkma, değerlerimizle değerlenmiş bir dünya kurma hayalleri…

Daima devrimci bir heyecanla, azim ve adanmışlıkla mücadele etti.

Uzun zamandır terk ettik sanki bunları. Erteledik, boş verdik, başkalarına havale ettik. Rehavete kapıldık belki, ulaştık dedik ulaşmayı istediklerimize. Ama Mehmet Doğan öyle yapmadı. Daima devrimci bir heyecanla, azim ve adanmışlıkla mücadele etti.

Son kitabı “1932 Dinî İnkılâp Yılı” bunun en önemli göstergelerinden ve her biri okunması gereken “Mağlubiyet İdeolojisinin Sonu”, “Türkiye Cumhuriyeti Tarihine Giriş”, “Bir Savaş Sonrası İdeolojisi Kemalizm”, “Batılılaşma İhaneti”, “Dil Kültür Yabancılaşma”, “Cumhuriyetin Kurucu İdeolojisi” gibi kitapları da en güzel örneklerindendir.

Âkif’in Mehmet’i

Mehmet Doğan, İstiklâl Marşı ve Âkif âşığı bir insandı. Bu konuda kaleme aldığı “Camideki Şair”, “İslâm Şairi İstiklâl Şairi”, “İstiklâl Marşı: Bin Yılın Destanı” ve “Çanakkale’den Sakarya’ya” başlıklı kitaplarının yanı sıra Türkiye Yazarlar Birliği’nin düzenlediği bilgi şölenleri, kurdukları Mehmet Akif Ersoy Araştırmaları Merkezi ve bu merkezin yayınları[2], gerçekleştirilen söyleşi, panel ve konferanslarla Âkif’in, hayatı, eserleri ve düşünce dünyasının anlaşılması için ciddi katkıları olmuştur.

2021 yılının İstiklâl Marşı Yılı ilan edilmesinde Türkiye Yazarlar Birliği’nin payı büyüktür. Âkifçe bir hayat yaşayan Mehmet Doğan’ın Tâceddin Dergâhı’na defnedilmesi de elbette yerinde ve anlamlıdır.

“Hakk’a tapan”, Allah’a inanan ve ona bağlanan bir insan, başka hiçbir şeye ram olmaz, kula kulluk etmez; dolayısıyla İstiklâl, hürriyet onun hakkıdır…

Yine 2021 yılında Sivas Cumhuriyet Üniversitesi olarak Mehmet Âkif ve İstiklâl Marşı başlıklı bir sempozyum düzenlemiştik. Salgın günlerine denk geldiği için çevrimiçi yapılan bu sempozyumda Mehmet Doğan da vardı ancak şu an hatırlayamadığım bir sebeple katılamamış, bildirisini göndermişti, biz de sunmuştuk. Bu bildirideki şu ifadeler kendini de ne kadar yansıtmaktadır;

“41 mısralık şiirde sadece bir mısraya iki kere yer verilmiştir:

Hakkıdır Hakk’a tapan milletimin istiklâl.

Şiirin ana fikri bu mısrada ifade edilmiştir ve şair bunu vurgulamak kastıyla şiirin sonunda tekrarlamıştır. “Hakk’a tapan”, Allah’a inanan ve ona bağlanan bir insan, başka hiçbir şeye ram olmaz, kula kulluk etmez; dolayısıyla İstiklâl, hürriyet onun hakkıdır… Bu mısra istiklâl kavramının batıda ifade edilmeyen tarzda bize mahsus bir tarifi mahiyetindedir.”

Türkçe

Ve Doğan Büyük Türkçe Sözlük. Mehmet Doğan’ın dille ilgili çalışmaları, hassasiyeti malum. Bunu “Söz Okyanusunda Yolculuk”, “Kelimelerin Seyir Defteri”, “Türkçenin Cenaze Töreni: 1. Türk Dil Kurultayı”, “Türkçe Düşünmek, Türkçeyi Düşünmek” gibi yazdığı kitapların yanı sıra bir de sözlük çalışmasıyla taçlandırması ayrıca önemli.

          Bu eser kamusu namus bilme bilincini yansıtıyor.

İlk defa 1981’de basılan sözlük 8 defa genişletilerek 26. baskıya ulaştı. Yaklaşık 50 senelik bir emeğin neticesi olarak karşımızda duran bu eser kamusu namus bilme bilincini yansıtıyor.

Mehmet Doğan’ın dil anlayışında devamlılık önemli bir yer tutar. Kendisine dili daha iyi kullanmak için kimlerin okunması gerektiği sorulduğunda, cevabın içinde “Büyük divan şairlerimizi okumak için çaba sarf etmeyen bir kimse gerçek Türkçenin farkına ve (tadına) varamaz.”[3] demiştir.

D: Bir Sır Gibi, Dev Bir Sır Gibi

“D”ye tekrar dönersek. Ben de yıllar önce isminin başındaki “D”nin ne olduğunu kendisine sorduğumda şaka yollu “deli”nin d’si demişti. Evet dininin, dilinin, derdinin, davasının delisiydi o. Fetihten fethe koşan akıncı ordularında yer alan deliler birliğindeki şanlı askerler gibi kültürel anlamda cepheden cepheye koştu ve gitti.

Kimseden çekinmedi, söylenmesi gerekenleri daima söyledi. Kendi ifadesiyle; “Bizim şahsen hiç bir kimseye husumetimiz, garazımız olmaz. Fakat değerlerimizi yaşatma konusunda hassasiyet göstermekten taviz vermeyiz.”[4]

Ülkemiz büyük bir mütefekkirini; dil, kültür ve tarih konularında rüsuh sahibi bir münevverini kaybetti. Başımız sağ olsun. Rahmet olsun…

“Tekrâr mülâkî oluruz bezm-i ezelde;

Evvel giden ahbâba selâm olsun erenler.”

Kaynak: https://www.insaniyet.net/bir-devrimcinin-ardindan/

[1] Yazının tamamı için: https://aya.org.tr/aziz-dedikce-aziz-olan_vefa_yazar_ali-ural_edebiyat/

[2] https://kitap.tyb.org.tr/mehmet-akif-kitapligi/#

[3] https://insicam.net/2022/01/02/d-mehmet-dogan-ile-turkce-uzerine/

[4] https://www.habervaktim.com/amp/yazar/46246/mehmet-akifle-gecen-bir-yil.html