BATININ TÜRKLÜKLE MÜSLÜMANLIĞI AYIRMA ÇABASI

Geçtiğimiz günlerde Etyen Mahçupyan’ın Türkiye Cumhuriyeti Başbakan Başdanışmanı olarak atanmasından sonra Ebubekir Kurban’ın bir hatırlatması çınladı aklımda. Mahçupyan Türklükle İslamlığın birbirinden ayrılması gerektiğini ve bunun gelecek adına iyi bir şey olduğunu beyan etmişti bir vakit evvel. Gelecek kimin geleceği, iyi kimin iyisi? Yoksa Yeni Türkiye, iyi bir şey mi? Bir sürü soru, sorular… İsmet Özel’in “La İlâhe’nin La’sı” başlıklı bir yazısı vardır. Bu yazı 2001’de Yeni Şafak’ta, 2001 ve 2003’te Milli Gazete’de yayımlandı. Daha sonra Şule Yayınları tarafından basılan “Başbaş Başbaşa Başabaş” adlı kitapta da yer aldı. Bu kadar önemli bir yazı mıydı? Sadece ilk cümlesi bunu ispat edebilir: “Bizi cehennem ateşinden kurtaracağına inandığımız söz “la” ile bir olumsuzlamayla başlar.”

Önce Mahçupyan’a bu görüşü sebebiyle, sonra da Jenny B. White’a “Müslüman Milliyetçiliği ve Yeni Türkler” adlı kitabındaki Mahçupyan’a yakın görüşleriyle kocaman bir “La” demek gerekiyor. Çünkü dedikten sonra ben yine “La İlâhe’nin La’sı”ndan bir alıntıyla cevap vermek istiyorum: “Türklük benimsenen bir nitelik olarak söz konusu edildiğinde, tutulması vacip olan tarafın “gayri Müslim” taraf olmadığı aşikârdır. Gayr-i Müslimliğin Türklükle bağdaşmayacağı bedihidir. Hiçbir olayı, hiçbir değişimi, Müslümanlık lehine ve fakat Türklük aleyhine sonuç vereceği mülahazasıyla değerlendirmemiz mümkün değildir. Ters yönden gidilirse de yol kapalı. Yani herhangi bir olayın cereyan tarzının, herhangi bir değişimin gerekçesinin, Türklük için iyi; ama Müslümanlık için kötü sonuç vereceği de söylenemez. Söylenecekse La İlâhe’nin la’sı ancak tarihe ve topluma ilişkin gerçeklerin yükü altına girilerek söylenebilir. Türklük, ayrı; Müslümanlık ayrı diyenler, gerçekte hangi tarafı tuttuklarını saklamak isteyenlerdir.”

İletişim Yayınları tarafından ilk baskısını Kasım 2013’te, ikinci baskısını da Şubat 2014’de yapan “Müslüman Milliyetçiliği ve Yeni Türkler” kitabı, Jenny B. White’ın Türk kimliğini bir yere oturtabilme gayretinin eseri. Yazar Türkiye’ye sadece oturduğu yerden (Amerika) bakmıyor, Türkiye’ye gelip bir takım cemaatler, örgütler ve insanlarla oturup konuşup tartışıyor. Bu kimseleri önceden planlayıp seçtiği kesin. Çünkü tüm bu söyleşileri yahut anketleri aynı kapıyı çalıyor: Türklük ayrı, Müslümanlık ayrı. Özellikle bazı tarikatlara bağlı kimselerin “Türklük umurumda değil, Müslümanım bu yeter, Türkiye’de doğmasam da olurdu, hem de güzel olurdu” sözlerini üstünü yağlaya ballaya aktarıyor White. Daha evvel yazdığı “Para ile Akraba: Kentsel Türkiye’de Kadın Emeği” (İletişim, 1999) ve “Türkiye’de İslamcı Kitle Seferberliği: Yerli Siyaset Üzerine Bir Araştırma” (Oğlak, 2007) ile birlikte bu kitabın da Amerika’da çok farklı disiplinlerde eğitim görmesine rağmen Türk toplumunu tanıttığı söylenen derslerde okutulduğunu belirtmek gerekiyor. Kitabın en ciddiye alınabilir tarafı bu. Çünkü sekiz bölüme ayrılan kitapta Amerikalı bir antropoloğun “İslam ve Millet”, “Korku Cumhuriyeti”, “Misyonerlik ve Başörtüsü”, “Melezlik Yasak”, “Cinsiyet ve Millet: Peçeli Kimlik”, “Tercihler ve Topluluk: Mavi Saçlı Kız” gibi popülerleşmiş fakat klişe yumağı haline dönüşmüş konular hakkında yazıları var. Her ne kadar açılışta İbn-i Haldun’un Mukaddime’sinden (1377) yapılan “İnsan atalarının değil, geleneklerin çocuğudur” gibi göz kamaştıran bir alıntı yer alsa da, giriş konusu olarak 2008’de Kırşehir’de yirmi lise öğrencisinin kendi kanlarından Türk bayrağı yapmaları seçilmiş. Kitabın hemen hemen her bölümünde bu konuya işaret edilerek bir taraftan anti-milliyetçilik diğer taraftan da anti-islamcılık yorumları yapıyor Jenny B. White. Ancak öğrencilerin bu eylemden iki ay evvel PKK ile çatışırken şehit olan yirmi askerimizden ne kadar etkilendiği, neden etkilendiği hakkında pek bir şey yok. Kitap hakkında çok küçük bir örnek olsa dahi bu not, yazarın milliyetçiliği irdelerken kemalizm ve başörtüsü arasındaki zikzaklardan sayfalar boyunca yararlanmasına (destek aramasına) sebep oluyor. Kitapta bölümler ilerledikçe Türk milletini neredeyse sadece oy kullanırken “harekete geçen” bireyler olarak gören White, hem AKP’yi hem de seçmenini milliyetçi-muhafazakâr olarak değerlendiriyor. Kitabın başlarında anti-kemalist olarak takdim edilen Erdoğan ve ekibinin gezi olaylarından sonra kemalistleştiğini vurguluyor. Bunu yaparken de Edhem Eldem’in 16 Haziran 2013’te New York Times’a verdiği (Turkey’s False Nostalgia) röportajından, son derece yerinde olan bir tespiti seçerek yapıyor: “Erdoğan’ın askerî vesayete karşı yıllardır sürdürdüğü başarılı mücadelesinin ardından onların yöntem ve stratejilerini canlandırdığını görmek rahatsız edici… Öncekilerin ordu eliyle yaptığını, şimdi o polis eliyle yapmaya çalışıyor.”

06.11.2014