Kamil Yeşil: Önce Osmanlı Türkçesi sonra ortak alfabe

11 Eylül 2024'te basın yayın organlarına yansıyan bir habere göre Türk Devletleri Teşkilatı, Türk Akademisi, Ortak Alfabe Komisyonu 34 harften oluşan Latin asıllı bir alfabe üzerinde anlaştı. Bu, uzun yol daha ne kadar sürer ve nasıl bir sonuç verir bunu zaman gösterecek.

Bu haberin yayılması ile bir kısım akademisyen, gazeteci, okur-yazar çevresi “Türk alfabesi” denilince Karahanlı Devletinden beri kullandığımız, en önemli ilmî, edebî, siyasî ve kültürel (irfani) eserlerimizin Osmanlı Türkçesi ile verildiği;  bizi Selçuklu ve Osmanlı medeniyetine bağlayan Türk Alfabesinde (Osmanlıca) birleşilmesi gerektiğini yazdılar. Bu hassasiyeti gösterenler; İstanbul’da basılan bir gazete, mecmua ve kitabın Kafkaslarda, Balkanlarda, Kuzey Afrika’da, Orta Doğu İslam ülkelerinde okunduğunu, oralarda basılan eserlerin de aynı şekilde İstanbul’da okunup takip edildiğini delil olarak getirdiler. Bu bağlamda Mehmet Akif’in “Gölgeler” adlı şiir kitabının ilk defa Mısır’da basıldığı zikredildi. Bu yazılanların hepsi doğru. İdeal olan da budur. Ancak idealler ve gerçekler arasında bir açı farkı var.

Bu açının birincisi (1928) Harf İnkılabıdır. 100 yıllık Cumhuriyet döneminin alfabesi öyle yerleşti ki bir kısım akademisyen ve devletlu bile Latin alfabesini Türk alfabesi zannediyor. Buradan keskin bir dönüş muhal görünüyor. Fakat Osmanlı bakiyesi bir milletin, baba ve dedelerinin hüviyet cüzdanı, tapu ve şeceresini, ecdadın  ilmî ve edebi mirasının oryantalistlere okutulması beklenemez. Ancak böyle bir durum yaşandı, yaşanıyor. Nasreddin Hoca’nın mektup fıkrasında olduğu gibi dedemin alfabesinde ne yazıyor; bana okur musun durumuna düştük; çünkü Evliya Çelebi’nin Seyahatname’sini yanlışsız okuyup transkrip olarak yayınlayan kişi Amerikalı bir Türkolog (Robert Dankoff) oldu. Ona da bu başarısından dolayı  Türk Devlet Nişanı bile verildi. Osmanlı Türkçesi el yazılarını okuma yarışmasında birinci gelerek Sabancı Kültür Ödülünü alan kişin bir Yahudi akademisyen idi.